Więcej informacji na temat projektu „Interim management – nowość w zarządzaniu wiekiem i firmą” >>

Zmiany jakie następują w gospodarce światowej w przeciągu ostatnich lat skutkują rosnącym zapotrzebowaniem na nowe, jeszcze lepsze rozwiązania biznesowe, zarówno pod względem efektywności, jak i redukcji kosztów. Konieczna staje się redefinicja tradycyjnego podejścia do zarządzania przedsiębiorstwami,  w tym także polityki zatrudnienia. Kolejne fale kryzysu, minione i prognozowane, szybkie tempo zmian, konieczność dostosowania się firm do wymagań rynkowych, jak również rosnące zastępy konkurencji, skutkują zapotrzebowaniem na nowe rozwiązania – bardziej elastyczne, skuteczne i gwarantujące sukces. Zmiany w strukturze społeczeństw odgrywają tu także jedną z głównych ról, przekładając się w zmiany zachodzące w polityce społeczno-gospodarczej państw, weryfikując dotychczasowe podejście do zatrudnienia.

W związku ze zmianami inicjowanymi przez Unię Europejską, takimi jak nowa polityka rynku pracy kładącą nacisk na elastyczne formy zatrudnienia, aktywizację pracowników pow. 50 r.ż., oraz dogodne rozwiązania dla pracowników i pracodawców w zakresie kosztów pracy, Polska staje w obliczu kolejnej transformacji. Czy polska gospodarka jest gotowa na zmiany? Chcąc przetrwać na rynku światowym musi nadążyć za światowymi liderami, szybko się uczyć i czerpać od nich najlepsze wzorce zarządzania w biznesie. Większa elastyczność i otwartość na innowacyjne, lecz sprawdzone rozwiązania i narzędzia to klucz do sukcesu polskich przedsiębiorców oraz polskiej kadry zarządzającej w organizacjach.

Taką odpowiedzią na trudne czasy może stać się interim management.

Jest to: czasowe, zdefiniowane co do celu i zakresu, działanie wewnątrz organizacji, realizowane przez osobę fizyczną (interim managera), nakierowane na osiągnięcie konkretnych, ustalonych rezultatów biznesowych i oparte na współpracy i partycypacji w ryzyku i zysku - w odniesieniu do zamierzonego efektu. Najważniejszym aspektem pracy interim managera jest podniesienie wartości organizacji w danym obszarze, realizacja konkretnego celu.

Interim Manager to wysokiej klasy ekspert z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem. Posiada  udokumentowane, wieloletnie doświadczenie w pracy na najwyższych szczeblach zarządzania, często na stanowiskach prezesów firm i w zarządach. W oparciu o swoją wiedzę proponuje kierunki zmian w organizacji, przygotowuje rozwiązania do wdrożenia i sprawuje nadzór nad ich implementacją i jest rozliczany z efektów swoich działań.

Interim management rozwiązaniem na kryzys

Odwołując się do doświadczeń lat ubiegłych, można stwierdzić, że interim management jest formułą, która cieszy się zwiększoną popularnością w czasach kryzysu gospodarczego. Potwierdzeniem są także przykłady płynące z krajów zachodnich, gdzie rynek usług IM jest bardzo rozwinięty – Wielka Brytania, Holandia czy Niemcy.

Warto zastanowić się dlaczego interim management sprostał wyzwaniom stawianym przez rynek w czasach kryzysu. Przyczyn jest kilka. W okresie zmian gospodarczych pojawia się więcej „wolnych” menedżerów, którzy tracą pracę w wyniku redukcji zatrudnienia. Z drugiej strony przedsiębiorstwa poszukują sposobów na przetrwanie kryzysu, optymalizację kosztów, wdrożenie zmian.  Zatrudnienie interim managera jest dla firmy kosztem czasowym, ściśle powiązanym z efektem i okresem jego pracy, niegenerującym dodatkowych kosztów zatrudnienia, takich jak ubezpieczenia, podatki, czy chociażby szkolenia, jak w przypadku nowego etatowego pracownika. Z punktu widzenia firmy są to realne korzyści pozwalające ograniczyć koszty w trudnym okresie. Interim management jako elastyczna forma zatrudnienia daje więc możliwość realizacji konkretnych zadań i projektów w sytuacji, kiedy etaty w firmie są zamrożone i nie ma zgody na zatrudnianie nowych pracowników.

Benefity ze współpracy z Interim Managerem

Interim Manager jest praktykiem zarządzania podobnie jak menedżer pracujący etatowo. Jednak doświadczenie pokazuje, że sprawdza się on lepiej w określonych sytuacjach. W zmieniających się warunkach rynkowych, firmy z dnia na dzień wykazują zapotrzebowanie na bardzo wysokie kompetencje w danym obszarze, sprawność i doświadczenie w zarządzaniu. Zmienia się także specyfika zapotrzebowania na tego rodzaju usługi, bowiem ograniczenia kosztów nie pozwalają inwestować w przedsięwzięcia długoterminowo.  Skraca się czas przechodzenia przez wszystkie mechanizmy zmian; pojawia się zapotrzebowanie, trzeba je szybko uzupełnić, odnotować zyski i konkretne korzyści, po czym skupić się na wyznawaniach dnia jutrzejszego. W takich wymagających elastyczności i sięgania do posiadanej już wiedzy warunkach, interim management sprawdza się doskonale.

Współpraca z Interim Managerem pozwala w skuteczny sposób rozwiązać konkretny problem w firmie. Jego osoba wzmacnia lub uzupełnia zarządzanie w całej firmie lub poszczególnych jej działach, umożliwiając kadrze zarządzającej czerpanie z jego szerokiej wiedzy i doświadczenia. W momencie zakończenia  współpracy z IM’em, doświadczenia zebrane w trakcie współpracy pozostają w organizacji. Codzienny kontakt z wysokiej klasy ekspertem, możliwość obserwacji go przy pracy często dla zespołu bywa znacznie korzystniejszy niż niejedno szkolenie.

Interim szybko się wdraża do organizacji i diagnozuje problem, generując tym samym oszczędność czasu i pieniędzy potrzebnych do zatrudnienia nowego pracownika. Jako zewnętrzy ekspert ma przywilej bycia niezależnym i niezaangażowanym emocjonalnie w firmę, co pozwala mu podejmować racjonalne z punktu widzenia rentowności firmy, decyzje. Nie ograniczają go powiązania personalne i sentymenty często stojące na drodze długoterminowo związanych z firmą menedżerów. Ma też świeże spojrzenie, którego czasem brakuje osobom pracującym w firmie od wielu lat.

Interim zawsze pracuje po to, aby jest podnieść wartość organizacji i wesprzeć ją w rozwoju ekonomicznym.

Z jakich sytuacjach firmy podejmują współpracę z Interim Managerem?

Powody zatrudnienia Interim Managera są różne, zależnie od firmy, jej specyfiki oraz sytuacji na rynku, zapotrzebowania na poprawę wyników w obszarze tego wymagającym. Zazwyczaj zatrudniany jest do wdrożenia nowych projektów, przeprowadzenia restrukturyzacji, zaproponowania i przygotowania strategii zmian. Często też wspiera firmy w zakresie zarządzania kryzysowego. Zdarza się, że jest zatrudniany na czas nieobecności etatowego menedżera, np. w sytuacji oddelegowania pracownika lub urlopu macierzyńskiego. Jego celem jest usprawnienie procesów w firmie (np. finansowych, produkcyjnych, sprzedażowych), albo wzmocnienie istniejącego zespołu. Interim Managerowie realizują projekty z obszaru definiowania kierunków rozwoju przedsiębiorstw a także wdrażania nowych struktur, czy ekspansji na nowe rynki. Wszystkie te zakresy łączy jedno – tworzenie i wdrażanie skutecznych rozwiązań przez osobę, która dysponuje doświadczeniem i praktyczną wiedza w danej branży i obszarze i umie przekazać te wartości w sposób efektywny i szybki, tak aby jak najlepiej wesprzeć firmę swojego klienta w procesie zmian.

Interim management odpowiada na potrzeby zarówno międzynarodowych korporacji jak i firm MŚP. Te pierwsze mogą stosować to rozwiązanie do dużych i ryzykownych operacji wymagających specjalistycznej wiedzy, jak np. fuzje i przejęcia; te mniejsze - skorzystać z fachowej wiedzy i doświadczenia eksperta, który wesprze je w kolejnych krokach rozwoju swojej działalności.

Nowe budzi obawy

Współpraca z interim managerem gwarantuje szybkie, skuteczne i konkretne działania w wymagających tego warunkach, których efektem końcowym jest sprawna realizacja projektu i osiąganie celów. Jednak, w związku z tym, iż jest to rozwiązanie stosunkowo nowe w Polsce, budzi szereg wątpliwości i obaw ze strony potencjalnych beneficjentów. Poza faktem, iż większość z nich nigdy nie spotkała się z takim rozwiązaniem, Ci którzy słyszeli o nim, często posługują się schematami i stereotypami opisując swój stosunek do zarządzania czasowego. Czego najczęściej boją się pracodawcy?

Wysokich kosztów i ryzyka, które trzeba uwzględnić przy zatrudnianiu zewnętrznego menedżera. Koszty zatrudnienia Interim Managera są porównywalne do zatrudniania menedżera etatowego. Wszystko zależy od tego, co uwzględnimy przy ich kalkulacji. Interim rozliczany jest za konkretne działania i efekty tych działań. Ma na ich osiągnięcie określony czas, w ramach którego pobiera wynagrodzenie. Część jego wynagrodzenia jest rozliczana na zasadzie success fee, co oznacza, że partycypuje on w zysku i stracie w przypadku nieosiągnięcia celów. Tym samym jego motywacja jest wysoka. Ze względu na swoje doświadczenie i know-how, szansa osiągnięcia przed niego zakładanych celów jest bardzo wysoka. Nie potrzebuje on czasu na wdrożenie, ani odbycie dodatkowych szkoleń, całą niezbędną wiedzą ma już ze sobą. Finalizując, Interim daje gwarancję realizacji planu i osiągnięcia zamierzonych efektów. Wszystkie aspekty współpracy z Interimem są jasno określone w kontrakcie interimowym, minimalizując ryzyko niepowodzenia projektu. Po zakończeniu współpracy, Interim wychodzi z firmy, nie generując dodatkowych kosztów, jak w przypadku etatowego pracownika. Poparciem dla analizy kosztów zatrudnienia Interim Manager jest zestawienie zaprezentowane w książce „Menedżer do zadań specjalnych” wydanej przez Stowarzyszenie Interim Managers.

Kolejną obawą jest brak ciągłości w zatrudnieniu Interim Managera, co może przekładać się na jego nieskuteczne wdrożenie się w organizację i proponowanie rozwiązań niedostosowanych do jej potrzeb. Interim to osoba, która posiada udokumentowane doświadczenie oraz wiedzę praktyczną na temat zarządzania i obszarów swojej specjalizacji. Nie jest teoretykiem, który potrzebuje „rozgryzać” specyfikę firmy od podszewki, aby móc świadczyć dla niej skuteczne rozwiązania. Czerpiąc doświadczenia z poprzednich zrealizowanych projektów jest w stanie szybko diagnozować sytuację, generować rozwiązania szyte na miarę dla nowych klientów i sprawnie je wdrażać. Pracując w różnych firmach i środowiskach, sam przeszedł przez wszystkie szczeble zarządzania i wie jakie mechanizmy działają zarówno na poziomie małych zespołów, jak i zarządzania strategicznymi procesami w firmach. Potrafi zapobiegać powstawaniu błędów jakie umykają kadrze menedżerskiej od lat pracującej w tych samych warunkach biznesowych. Jest aktywnym biznesowo, a tym samym, na bieżąco zaznajomionym z sytuacją rynkową danej branży oraz ze współczesnymi formami zarządzania i organizacji firm.

Częstym zarzutem jest także brak lojalności ze strony Interim Managera, który nie może się równać z pełnoetatowym, wieloletnim pracownikiem w firmie. Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że Interim jest zatrudniany do realizacji konkretnych celów w pewnym okresie czasu, po czym po ich realizacji odchodzi z firmy do realizacji kolejnego zlecenia. W wymiarze długoterminowej współpracy z firmą, faktycznie Interim nie jest lojalnym pracownikiem, ale jest to wynik specyfiki jego zawodu. Jego rolą nie jest wieloletnie piastowanie stanowiska w organizacji. Zawodowi Interim Managerowie kierują się też innymi motywatorami wewnętrznymi niż menedżerowie wybierający tradycyjna rolę w firmie. Ich motywacja oscyluje wokół satysfakcji z osiąganego efektu, a nie poczucia władzy czy prestiżu; są to osoby lubiące i dobrze odnajdujące się w sytuacji zmiany, szukające wyzwań zawodowych, dróg do poszerzania swoich kompetencji i zdobywania doświadczenia, chcące pracować na własny sukces przekładając go na sukces klientów. Z drugiej, strony, lojalność rozumiana jako rzetelność i uczciwość w działaniach, jest zagwarantowana w przypadku Interima poprzez kilka czynników. Przede wszystkim jest to kontrakt interimowy, w którym poza celami do osiągnięcia i warunkami współpracy, jasno określa się także reguły obowiązujące obie strony porozumienia. Rzeczą oczywistą jest zachowanie poufności i tajemnicy handlowej. Istnieją także instytucje budujące i wspierające przestrzeganie standardów zawodu, takie jak jedyne w Polsce Stowarzyszenie Interim Managers (SIM) realizujące program certyfikujący Interim Managerów. Osoby, które przeszły program szkoleń, posiadają zweryfikowane doświadczenie i zdały egzamin certyfikujący, otrzymują swego rodzaju gwarancję jakości świadczonych przez nich usług. Poszukując Interima do współpracy warto sięgać po specjalistów z potwierdzonymi kompetencjami i wiedzą.

Demotywacja stałej kadry menedżerskiej jest także identyfikowana jako potencjalne źródło problemów przy współpracy z Interim Managerem.. Zawsze warto zadać pytanie  czy w danym problemie rozwiązywanym w firmie przez Interima, informowanie kadry menedżerskiej co do przyczyn jego zatrudniania jest niezbędne i wskazane. Wszystko zależy od specyfiki projektu i jego celów. Jeżeli jednak, dla powodzenia projektu współpraca z menedżerami jest wymagana a kluczowi ludzie w organizacji nie wiedzą po co i dlaczego do firmy przychodzi zewnętrzy ekspert, do tego posiadający moc sprawdzą i podejmujący wiążące dla nich decyzje, to problem demotywacji może okazać się realny. Zakres i sposób komunikacji dotyczącej roli Interima w firmie  jest ustalany przed wejściem jego osoby do istniejących struktur. Podnoszenie świadomości kadry menedżerskiej na rynku polskim odnośnie specyfiki pracy w ramach projektów IM odgrywa tu kluczową rolę. Im więcej menedżerów będzie zdawało sobie sprawę z faktu, że Interim nie jest zatrudniany w celu podważania ich kompetencji a wzmocnieniu posiadanych przez nich zasobów, tym więcej zyskają wszystkie zaangażowane strony.

Wątpliwości może budzić także znalezienie eksperta z odpowiednim zapleczem kompetencji do realizacji projektu. Tego typu obawy przestają mieć podstawy w sytuacji, gdy współpracujemy przy rekrutacji Interim Managera z wyspecjalizowaną w tym zakresie firmą doradztwa personalnego (service provider’em usług IM). W trakcie poszukiwań odpowiedniego Interima, doświadczony konsultant selekcjonuje kandydatów biorąc się pod uwagę sprecyzowane oczekiwania klienta co do osoby Interim Managera, jego doświadczenia i wymogów projektowych, weryfikuje referencje ze zrealizowanych projektów, zakres wiedzy praktycznej posiadanej przez kandydata oraz jego kompetencje w zakresie zarządzania oraz kluczowe miękkie kompetencje w zawodzie Interima, jak komunikatywność, orientacja na cel, szybkie podejmowanie wyzwań i zachowanie w obliczu zmian. Co ważne, Interim Manager nie powinien dysponować tylko suchą teoretyczną wiedzą książkową. Jego ścieżka kariery zawodowej powinna być pasmem sukcesów o charakterze wykonawczym, gdzie wiedza praktyczna odgrywa kluczową rolę i jest źródłem posiadanych przez niego kompetencji.

Przyszłość

Zachodzące zmiany w gospodarce oraz kolejne fale kryzysu będą w sposób nieunikniony generować zapotrzebowanie na alternatywne formy zarządzania takie jak interim management. Dzięki łatwemu dopasowaniu się do zmieniających się warunków i wysokiej skuteczności, rozwiązanie to będzie zyskiwało na popularności zarówno wśród potencjalnych klientów, jak i kadry menedżerskiej szukającej dla siebie nowych ścieżek rozwoju. Łatwa kalkulacja kosztów, możliwość sprecyzowania oczekiwań i czasu do osiągnięcia zamierzonych efektów, sprawiają, że interim management jest odpowiedzią na trudności w firmie, która nasuwa się w sposób dość oczywisty w dzisiejszych warunkach gospodarczych. Zmiany ekonomiczne wpłyną także na sam rynek pracy, pozostawiając większą liczbę menedżerów bez pracy stałej, sprawiając, że interim management będzie szansą nie tylko na rozwój kariery zawodowej, ale też na jej kontynuację i utrzymanie się na  rynku pracy. Elastyczne podejście do zarządzania oraz czerpanie z najlepszych standardów pochodzących z rynków zachodnich, pozwoli polskim menedżerom dalej się rozwijać i zarządzać w optymalny sposób.

Zanim jednak nastąpi pełne zrozumienie dla pracy w formule interim managementu, odróżnienie specyfiki pracy Interima, od innych form wsparcia organizacji z zewnątrz, oraz przekonanie, że jest to skuteczne i bezpieczne narzędzie do zastosowania w firmie, musi minąć jeszcze trochę czasu. Organizacje zaangażowane w budowanie standardów zawodu, jak Stowarzyszenie Interim Managers (SIM) działają na rzecz profesjonalizacji i popularyzacji tego rozwiązania w Polsce. W związku z niską świadomością rynku, zagrożeniem jest obecnie brak ujednoliconych standardów pracy przy współpracy firm z Interimami. Elastyczność wpisana w istotę interim managementu jest niewątpliwą zaletą, ale może stwarzać także ryzyko w formie niedopasowanych oczekiwań a także niejasno sprecyzowanych zapisów dotyczących współpracy. Organizacje takie jak SIM wraz firmami zaangażowanymi w budowanie standardów na rynku, podejmują szereg inicjatyw mających pozytywny wpływ na wzrost zainteresowania interim managementem oraz podnoszenie kompetencji Interim Managerów i budowanie obowiązujących w zawodzie standardów pracy.

Jednym z takich przedsięwzięć jest pierwszy w Polsce projekt, współfinansowany z ramienia Unii Europejskiej w pełni poświęcony zagadnieniu jakim jest interim management. Projekt „Interim management – nowość w zarządzaniu wiekiem i firmą” realizowany jest przez Stowarzyszenie Interim Managers w partnerstwie z Inwentą oraz Institute of Interim Management z Wielkiej Brytanii. Jego formuła zakłada przedłużenie aktywności zawodowej menedżerów 50+, popularyzację narzędzia jako nowoczesnej formy zarządzania firmą a także dostarczenie praktycznej wiedzy, narzędzi i standardów pracy dla interim managerów i przedsiębiorstw w celu skutecznej realizacji projektów interimowych. Formuła projektu zakłada szanse na samorozwój dla menedżerów, zdobywanie przez nich pierwszych doświadczeń w obszarze interim managementu, a dla firm możliwość czerpania z wiedzy ekspertów i testowania Interimów przy minimalnym wkładzie finansowym.